ေကာ္ဖီတြင္ ပါဝင္ေသာ ကဖိန္းဓာတ္ အေၾကာင္းသိေကာင္းစရာ

 

ေကာ္ဖီသည္ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔သည္ ငယ္စဥ္မွစ၍ လူမမာစာ အျဖစ္ စတင္ ေတြ႕ဖူးသည္။ ေရာဂါရွိသူမ်ား၊ မက်န္းမာ သူမ်ားကို လူမမာစာအျဖစ္ ေကာ္ဖီမႈန္႔၊ သၾကားႏွင့္ ႏုိ႔တို႔ကို ေရာစပ္ကာ တုိက္ သည္။ ဆြမ္းေကြၽးမည္။ အလွဴအတန္း ေပးမည္ဆုိပါက ဆြမ္းကပ္ အၿပီးတြင္ ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ား၊ သံဃာေတာ္ မ်ားအား အခ်ဳိပြဲ ကပ္ရာတြင္ ေကာ္ဖီေဖ်ာ္၍ ကပ္ၾက၏။ ေကာ္ဖီေရာင္းေသာ ဆုိင္ကုိ ကာကာ ဆုိင္ဟုလည္း ေခၚသည္။

ေကာ္ဖီကို အာဟာရ စြမ္းအင္ ေပးစြမ္းႏုိင္ေသာ အာဟာရအျဖစ္ သံုးေဆာင္ၾကသည္။ ေနာက္ေတာ့ ေကာ္ဖီဆုိင္၊ လက္ဖက္ရည္ ဆုိင္မ်ား ေပၚလာသည္။ ေကာ္ဖီဆုိင္သည္ လူစည္ကားရာ အရပ္ ပင္ ျဖစ္လာသည္။

ေကာ္ဖီ ေသာက္သံုးျခင္းသည္ ယဥ္ေက်းမႈ တစ္ရပ္ျဖစ္လာ၏။ ယခုေတာ့ ေကာ္ဖီတြင္ လူအား အေထြေထြ အရပ္ရပ္ ဒုကၡေပးႏုိင္သည့္ ကဖိန္းဟူေသာ ဓာတ္တစ္မ်ဳိး ပါဝင္ေနသည္။ ထုိကဖိန္းဓာတ္ ၏ အစြမ္းသတၱိ ကိုပင္ လူမ်ား မက္ေမာ သံုးစြဲၾက ျခင္းျဖစ္၏။ အထူးသျဖင့္ အခ်ဳိရည္မ်ား တြင္လည္း ကဖိန္းဓာတ္ကို ထည့္သြင္း၍ အဖိုးတန္ စားေသာက္ဖြယ္ရာ အျဖစ္ ထုတ္လုပ္ ေရာင္းခ်သည္။ ကဖိန္းဓာတ္ သည္ လူတို႔၏ အာ႐ုံကို ႏိုးၾကားသည္မွာ အမွန္ျဖစ္၏။

အျခားဆိုးက်ဳိးမ်ားလည္း ရွိေၾကာင္း လူတို႔ သိလာၾက၏။ လူကို ေသေစသည္ အထိ အႏၲရာယ္ရွိေၾကာင္း သုေတသန ျပဳခ်က္မ်ားအရ သိရွိကာ ကမၻာတြင္ ကဖိန္းကို သုေတသန ျပဳလုပ္သည့္ လုပ္ငန္း ၄ဝ ေက်ာ္ရွိေၾကာင္း သိရ၏။ ကဖိန္း သည္ ေကာ္ဖီတြင္ အမ်ားအျပား ပါဝင္၏။ ေကာ္ဖီကို ၁၈ ရာစု အလယ္ေလာက္မွ စ၍ လူ႔ယဥ္ေက်းမႈ အသိုင္းအဝိုင္း ထဲသို႔ အဆင့္ျမင့္ သီးႏွံထြက္ စားေသာက္ကုန္မ်ား အျဖစ္ ဝင္ေရာက္လာသည္။ ေကာ္ဖီေစ့ကို အမႈန္႔ျပဳလုပ္ အေျခာက္ ခံကာ ေရေႏြး၊ သၾကားတို႔ႏွင့္ ေရာစပ္၍ လည္းေကာင္း၊ မုန္႔ဖုတ္ရာတြင္ အန႔ံအရသာ အျဖစ္ လည္းေကာင္း၊ အေဖ်ာ္ ယမ ကာမ်ား ခ်က္လုပ္ရာတြင္ လည္းေကာင္း အသံုးျပဳခဲ့ၾကသည္။

၁၉ ရာစု အစဦးပိုင္းတြင္ ေကာ္ဖီႏွင့္ လူ႔အသိုင္းအဝိုင္း ရင္းႏွီး ကြၽမ္းဝင္မႈက ပိုမိုခိုင္မာ လာကာ ဥေရာပ၊ အေမရိက တစ္ လႊားတြင္ ကမၻာေက်ာ္ ေကာ္ဖီမႈန္႔ လုပ္ငန္းႀကီးမ်ား အၿပိဳင္းအ႐ိုင္း ေပၚထြက္ လာသည္။ ၁၉၂ဝ ျပည့္ႏွစ္ ဝန္းက်င္တြင္ ေကာ္ဖီတြင္ အဓိက ပါဝင္ေသာ ဓာတ္ပစၥည္းကို မ်ဳိး႐ိုး နာမည္လုိက္ကာ ကဖိန္းဟု ခြဲထုတ္ၿပီး စစ္ပြဲႀကီးမ်ားတြင္ ဒဏ္ရာ အနာသက္သာ ေစ သည့္ ေဆးဝါး တစ္မ်ဳိးအျဖစ္ တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ စတင္ အသံုးျပဳခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။

တစ္ဖက္တြင္လည္း ကဖိန္းေၾကာင့္ ေဆးမတိုးသည့္ လကၡဏာမ်ားကို ေတြ႕ရွိခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ စစ္ပြဲ ကာလအတြင္း ျဖစ္၍ ကဖိန္းကေပးေသာ ဆိုးက်ဳိးထက္ ကဖိန္း၏ အသံုးတည့္မႈကို ပို၍တန္ဖိုး ထားခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ စစ္ပြဲမ်ားလြန္ ေျမာက္ခ်ိန္တြင္ ေဆးပညာ အသံုးခ် ကဖိန္း ထုတ္လုပ္မႈမ်ား သာမက ေကာ္ဖီေသာက္သံုးသည့္ ဓေလ့က ခုိင္မာသ ထက္ ခုိင္မာစြာ အျမစ္တြယ္ ေနၿပီျဖစ္ သည္။ ေကာ္ဖီ ထုတ္ကုန္ အမယ္သစ္မ်ား၊ ေကာ္ဖီ ေစ်းကြက္ ခ်ဲ႕ထြင္မႈမ်ား၊ ကဖိန္းပါ အစားအစာႏွင့္ ေဆးဝါးမ်ားသည္ ကုန္ေခ်ာ ထုတ္ကုန္ အဆင့္ျဖင့္ ကမၻာအႏွံ႔ ဥဒဟို ကုန္သြယ္ေနၿပီ ျဖစ္ သည္။ ေကာ္ဖီသည္ ဒုတိယ ကမၻာစစ္ ၁၉၃၉ မတိုင္မီ ကာလအထိ ယဥ္ေက်းမႈ၊ လူ႔အဆင့္အတန္း၊ ေခတ္မီ ေနထိုင္မႈမ်ားႏွင့္ ကြင္းဆက္ ခ်ိတ္မိေနၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း သိသိသာသာ ေတြ႕ရွိရသည္။

ဂုဏ္သေရရွိ လူႀကီး လူေကာင္းမ်ားက အေကာင္းစားေကာ္ဖီႏွင့္ ကဖိန္းအဆီ အႏွစ္ပါ စားေသာက္ဖြယ္ရာမ်ားကို ဇိမ္ခံပစၥည္းတစ္ခုလို သေဘာထားၾကသည္။ သူတို႔၏ ၾကီးက်ယ္ ခမ္းနားမႈကို အေကာင္းစား ေကာ္ဖီျဖင့္ ဧည့္ခံကာ ထုတ္ေဖာ္ ျပသ ၾကသည္။ လူလတ္တန္းစားႏွင့္ ေအာက္ေျခ လူတန္းစားမ်ား အတြက္လည္း ေကာ္ဖီက တန္ဖိုးႀကီး အစားအစာအျဖစ္ ေသာက္သံုးေနၾကသည္။ ထိုအခ်ိန္ကို ေကာ္ဖီ ယဥ္ေက်းမႈ အစပ်ဳိးခ်ိန္ဟု ဥေရာပတြင္ သတ္မွတ္ ၾကသည္။

၁၉၅ဝ ျပည့္လြန္ ႏွစ္မ်ားမွစ၍ ေကာ္ဖီစီးပြားေရး၊ ေကာ္ဖီ ယဥ္ေက်းမႈတို႔က အရွိန္အဟုန္ ေကာင္းေကာင္းႏွင့္ ဆက္လက္စီး ဆင္းလာသည္။ လူတန္းစား အသီးသီးအတြက္ ေကာ္ဖီဆိုင္မ်ားသည္ စိတ္ကူးဥာဏ္ အသစ္အဆန္းမ်ား၊ စီးပြား ေရး၊ လူမႈေရး အျမင္သစ္မ်ား စုေဝးရာ ေနရာတစ္ခု ျဖစ္လာ၍ လူအစုလိုက္ အေဝးလိုက္ အေပါင္းမိဆံုး ေနရာ မ်ားထဲတြင္ ကမၻာ့ေကာ္ဖီ ဆိုင္မ်ားကို ''တတိယ ေနရာ''ဟုပင္ သတ္မွတ္ခဲ့သည္။

ယမကာဆိုင္၊ ကာစီႏို ေလာင္းကစားဝိုင္း၊ ေၾကးတန္းစား လက္ေဝွ႔ပြဲမ်ား၊ ညကလပ္ ေပ်ာ္ပြဲရႊင္ပြဲမ်ား၊ စေတာ့ ရွယ္ယာ ေစ်းကြက္ မ်ားက ''ဒုတိယ ေနရာ''တြင္ အၿပိဳင္လုေနသည္။ သို႔ေသာ္ ပထမေနရာမွ အားကစား ပြဲမ်ား (အထူး သျဖင့္ ေဘာလုံး)ႏွင့္ တတိယ ေနရာမွ ကမၻာ့ ေကာ္ဖီ ဘားဆုိင္မ်ားက ယေန႔တုိင္ အေျပာင္းအလဲမရွိ ရပ္တည္ ေနဆဲျဖစ္သည္။

FAO ၏ ၂ဝဝ၆ ခုႏွစ္ စစ္တမ္းအရ ကမၻာ့လူဦးေရ သုံးပုံႏွစ္ပုံသည္ ေကာ္ဖီ သုိ႔မဟုတ္ ကဖိန္းပါေသာ စားေသာက္ ဖြယ္ရာမ်ားကုိ စားေသာက္ ေနေၾကာင္း သိရွိရသည္။ ကဖိန္း ပ်ံ႕ႏွံ႔မႈသည္ လည္း ေနရာ အႏွံ႔ စိမ့္ဝင္ေနၿပီး မုန္႔ပဲသေရစာ စားေသာက္ ဖြယ္ရာ (အရက္၊ ယမကာမ်ား အပါအဝင္) ၇၁ ရာခုိင္ႏႈန္းတြင္ ကဖိန္း အနည္းႏွင့္ အမ်ား ပါဝင္ ေနေၾကာင္း လည္း ေတြ႕ရွိရသည္။ WHO ကမူ ကဖိန္းသည္ ၂ဝ ရာစု အဖ်က္လက္နက္ တစ္ခုျဖစ္ေၾကာင္း၊ ကဖိန္းေၾကာင့္ ေနာက္ ဆက္တြဲ ဆုိးက်ဳိးေပါင္း မ်ားစြာရွိၿပီး စမ္းသပ္ဆဲ ကဖိန္း သုေတသန ၄ဝ ခန္႔ ရွိေၾကာင္း ဆုိသည္။

သို႔ေသာ္ ကမၻာအႏွံ႔ ေကာ္ဖီ ေသာက္သုံးသူ ဦးေရက ပုံမွန္တုိးပြား ေနဆဲပင္ျဖစ္သည္။ စားေသာက္ဖြယ္ရာ အေတာ္မ်ားမ်ား တြင္လည္း ကဖိန္းက တရားဝင္ ေၾကာ္ျငာမေရးေသာ္လည္း ပါၿမဲ ပါေန သည္။

ကဖိန္းပါေသာ စားေသာက္ဖြယ္ရာ အမယ္သစ္မ်ားကလည္း ေရတြက္လုိ႔ မကုန္ႏုိင္ေအာင္ ေဖာင္းပြေနၿပီး ကဖိန္း ေၾကာင့္ ေသဆုံးသူ ဦးေရ၊ အျခား က်န္းမာေရး ခ်ဳိ႕ယြင္းသူ ဦးေရက ဆယ္စုႏွစ္ တစ္ခုလွ်င္ ထက္ဝက္ခ်ဳိး ျမင့္တက္လာ ေၾကာင္း WHO က သတင္း ထုတ္ျပန္ခဲ့ေၾကာင္း တင္ျပ လိုက္ရေပသည္။